ÖRF VE ADETLERİMİZ NELERDİR

Örf ve adetlerimiz geçmişten günümüze kadar gelen toplum içerisinde benimsenmiş, kabul görmüş yazılı olmayan kurallarımızdandır. Halk arasında gelenek ve görenek olarak ta adlandırılır. İnsan doğumundan itibaren yaşadığı aileyi, çevreyi, toplumu ve hatta ülkesini kapsayan bazen yazılı, bazen de yazılı olmayan kurallarla karşılaşır.

Örf ve adetlerimiz yaşadığımız çevre ile ilgili kuralları kapsamaktadır. Dünyanın var oluş sürecinden itibaren bugüne kadar gelen, nesilden nesile aktarılan manevi duygulardan oluşur. Saygı duymak, hoşgörü, anlayış, ahlak, yaşam tarzı örf ve adetlerimiz içene girer.

Bir toplumu oluşturan bireylerin yaşadıkları çevre ile bağlantılı olarak beraberce benimsedikleri ve uydukları yazılı olmayan kurallar zinciridir. Örneğin, günaydın demek, teşekkür etmek, özür dilemek, hal hatır sormak, misafirperverlik, büyüklere saygı, anne babaya saygı, el öpmek, yardım etmek, merhamet, vicdan duygusu gibi olgular örf ve adetlerimiz içine girmektedir.

Örf ve adetlerimizi birbirinden ayıran önemli noktalarda vardır. Genel bir kavram ifade altında ediliyor olsalar da örf, toplumun genelini oluşturan bireylerin beraberce uydukları kurallar ve alışkanlıklardır. Örneğin, çevre temizliği, sokağı kirletmemek gibi, Adet ise, toplumu oluşturan bireylerin yaşam tarzlarının çevre faktörleri ile oluşmasıdır. Örneğin, yöresel yemekler, yöresel düğünler gibi.

Örf ve adetlerimiz denince akla ilk önce sanırım ahlak kavramı gelmektedir. Ahlaklı bir birey yaşadığı çevreye, ülkesine saygı duyduğu kadar kendisine de saygı duyan bir birey olarak nitelendirilir.

Ahlak kavramının içerisine vicdan, merhamet, yardım, edep, iyilik, doğruluk gibi yazılı olmayan manevi duygular girmektedir. Her ne kadar yazılı olmasa da ahlakı oluşturan manevi duygularımız insanı insan yapan, bir ülkenin temelini oluşturan, toplumda birlikte yaşayan insanların rahat, düzenli ve uyum içerisinde yaşayabilmeleri için gerekli olan saygı kurallarındandır.

Örf ve adetlerimizin içerisine giren davranış biçimleri hasta ziyareti, düğün davetine gitmek, üzücü bir olayda beraberce üzüntü duymak, bayram ziyareti, komşuluk ilişkileri gibi olgular gelir.

Örf ve adetlerimiz bir toplumu ayakta tutabilmek için bizleri birbirine bağlayan ve nesiller boyunca o toplumun kurallarını nesilden nesile aktaran bağdan, zincirden oluşur. Geçmişten günümüze gelene kadar toplumlar, bir zincirin halkaları gibidir.

Toplu taşıma araçlarında yaşlılara, büyüklere, hastalara yer vermek, aynı apartmanda yaşayan bireylerin birbirlerine saygılı olmaları yazılı olmayan örf ve adetlerimizi kapsayan saygı ve görgü kurallarındandır.

Gelişen teknoloji ve hızla geçen zamanla birlikte, çağa ayak uydurmak adına değişen örf ve adetlerimizde vardır. Zamanla birlikte toplumlar ve insanlar değiştiği gibi bu yüzden örf ve adetlerimizde değişmektedir. Gelişen teknoloji insanları bazen mecburiyet karşısında örf ve adetlerinin yumuşayıp, esnemesine sebep olabilir. Çünkü çoğumuz çalışan bireyleriz. Fazla zamanımız yok. Fakat, bu ve bunun gibi sebepler bu kuralları yok saymamıza sebep olmamalıdır.

Örf ve adetlerimizin toplumu ayakta tutabilmek için iyi ve doğru yanları olduğu kadar yanlış ve bireylere zarar veren yanları da mevcuttur. Örneğin, daha evlenme çağına gelmemiş bir çocuğun sırf o bölgenin veya ailenin kuralıymış diye evlendirilmesi, başlık parası vb gibi olaylar örf ve adet adı altında toplanarak yanlış adımlar atılmaktadır.

Her bireyin, her ailenin, her yörenin veya her toplumun kendine göre benimsediği örf ve adetleri vardır. Önemli olan toplumu bütününü kapsayan kurallara uyulmasıdır. Çünkü bir toplumun gelişebilmesi için geçmişine, örf ve adetlerine sahip çıkması gerekir.

Yazan : Melodi AKÇAY